عضویت
ورود
در اواخر قرن پنجم در سمرقند به دنیا امد.
پدر: -
مادر:-
برادر: -
خواهر:-
همسر:-
فرزندان:-
لقب: نظام‌الدین یا نجم‌الدین شهرت: نظامی عروضی
پس از کسب علوم مقدماتی در سمرقند، در سالهای ۵۰۴ تا ۵۰۶ رهسپار خراسان شد. در سال ۵۰۶ در بلخ به خدمت عمر خیام، و در سال ۵۱۰ در طوس به خدمت امیر معزی رسید. وی به دربار ملوک آل شنسب پیوست و سالها مداحی شاهان آن سلسله را میکرد. کتاب معروف خویش مجمع النوادر مشهور به چهار مقاله را در حدود سالهای ۵۵۱-۵۵۲ ه.ق به نام ابوالحسن حسام الدین علی بن فخرالدوله مسعود برادرزاده ملک شمس الدین محمد پادشاه غوری تالیف کرد .مطالب آن بیان شرایطى است كه در چهار طبقه از مردم كه به زعم مصنف، پادشاهان محتاج بدیشان مىباشند، یعنى- دبیر، شاعر، منجم، طبیب- باید مجتمع باشد. در عین حال بسیارى از مطالب تاریخى و تراجم مشاهیر اعلام را كه در كتب ادبى و تاریخى دیگر یافت نمىشود نیز شامل است. كتاب چهارمقاله، به سبب موضوع و حجم مناسب و سهولت استنساخ، از همان زمان تأليف شهرت يافت و غالب كتب، مندرجات آن را نقل كرده‌اند؛ مثلاً حكايت نظامي در مورد فردوسي به تاريخ طبرستان از محمد بن حسن بن اسفندياري و سپس، به تاريخ گزيده اثر حمدالله مستوفي و تذكره دولتشاه سمرقندي راه يافته است. بهار در سبك‌شناسي درباره اين كتاب آورده است:با آنكه اين اثر متعلق به قرن ششم است، اما شيوه نگارش آن كهنه‌تر به نظر مي‌رسد و از نظر سبكي، به آثار قرن پنجم شباهت دارد و سبك آن برابر با سياست‌نامه يا قابوس‌نامه از خواجه نظام‌الملك است. چهار مقاله همچنين به زبان‌هاي عربي به قلم عبدالوهاب عزام و يحيي الخشاب در قاهره در 1368 ق و نيز به انگليسي در 1921 منتشر شده است. نظامى در طب و نجوم و هیئت متبحر بود و در نثر، اعم از مصنوع و نثر مرسل، نیز استادى بزرگ بود. وى به دلیل اینكه در علم عروض تبحر داشت، به عروضى شهرت یافت.
كتاب چهارمقاله
وی در سال 560 هجری.قمری دار فانی را وداع گفت.
ابیاتی از اشعار نظامی عروضی:
در جهان سه نظامییم ای شاه
که جهانی ز ما به افغانند
من به ورساد پیش تخت شهم
وآن دو در مرو پیش سلطانند
بحقیقت که در سخن امروز
هر یکی مفخر خراسانند
گرچه همچون روان سخن گویند
ورچه همچون خرد سخن دانند
من شرابم که شان چو دریابم
هر دو از کار خود فرومانند
